به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی نوای آبیدر؛ در دنیای معاصر که رسانه‌ها به جزء جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره انسان‌ها تبدیل شده‌اند، برخورداری از «سواد رسانه‌ای» بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. ما روزانه با حجم انبوهی از اطلاعات و پیام‌ها از طریق تلویزیون، رادیو، شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها، تبلیغات و سایر رسانه‌ها روبه‌رو هستیم. در چنین شرایطی، توانایی تحلیل، ارزیابی و درک درست از محتوای رسانه‌ای، نقش حیاتی در شکل‌گیری نگرش‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و حتی سبک زندگی افراد دارد.
سواد رسانه‌ای را می‌توان توانایی دسترسی، تحلیل، ارزیابی و تولید پیام‌های رسانه‌ای تعریف کرد. این سواد به فرد کمک می‌کند تا پیام‌ها را نه به‌صورت سطحی، بلکه با نگاهی نقادانه و آگاهانه بررسی کند. هدف از ارتقای سواد رسانه‌ای، تربیت شهروندانی است که صرفاً مصرف‌کننده منفعل اطلاعات نباشند، بلکه با تفکر انتقادی و دیدی تحلیلی، بتوانند پیام‌های دریافتی را بررسی و تفسیر کنند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سواد رسانه‌ای، تشخیص اطلاعات درست از نادرست است. در عصر اطلاعات، پدیده‌هایی چون «اخبار جعلی»، تحریف واقعیت‌ها و انتشار اطلاعات گمراه‌کننده به‌وفور دیده می‌شود. افرادی که فاقد سواد رسانه‌ای‌اند، به‌راحتی قربانی شایعات، تبلیغات فریبنده یا اطلاعات مغرضانه می‌شوند. این در حالی‌ست که آگاهی رسانه‌ای، به افراد این امکان را می‌دهد که منبع خبر را بررسی کرده، انگیزه پشت پیام را تحلیل کنند و از پذیرش بی‌چون‌وچرای محتوا بپرهیزند.
همچنین سواد رسانه‌ای در تربیت کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه‌ای دارد. در دنیایی که کودکان به راحتی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند، آموزش مهارت‌های رسانه‌ای به آن‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. بدون این آموزش‌ها، کودکان ممکن است در معرض محتوای نامناسب یا آسیب‌زا قرار گیرند و نتوانند مرز واقعیت و تخیل یا تبلیغ و حقیقت را از یکدیگر تمیز دهند.
علاوه بر این، سواد رسانه‌ای می‌تواند به تقویت مشارکت اجتماعی و سیاسی منجر شود. شهروندانی که از مهارت‌های رسانه‌ای برخوردارند، آگاهانه‌تر در فرایندهای تصمیم‌گیری، انتخابات، مطالبه‌گری و مسائل عمومی مشارکت می‌کنند. این آگاهی، دموکراسی را تقویت کرده و مانع از سوء‌استفاده‌های رسانه‌ای توسط قدرت‌ها یا نهادهای تبلیغاتی می‌شود.
نکته‌ای دیگر که در اهمیت سواد رسانه‌ای باید به آن توجه کرد، مسئله «تولید محتوا» است. امروز هر کاربر اینترنت می‌تواند تولیدکننده محتوا باشد؛ از یک پست ساده در اینستاگرام تا وبلاگ‌نویسی و تولید ویدیوهای خبری یا آموزشی. این قدرت در عین حال که فرصت‌های بی‌نظیری برای بیان دیدگاه‌ها و خلاقیت‌ها فراهم کرده، نیازمند مسئولیت‌پذیری و رعایت اصول اخلاقی نیز هست. سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تولیدکنندگان محتوا نیز به مسئولیت‌های خود آگاه باشند و در انتشار مطالب، دقت و صداقت را رعایت کنند.
در پایان می‌توان گفت سواد رسانه‌ای نه‌تنها یک مهارت فردی، بلکه یک ضرورت اجتماعی است. جهانی که در آن اطلاعات همچون سیلی روان در جریان است، نیازمند شهروندانی آگاه، تحلیل‌گر و مسئول است. آموزش و ارتقای سواد رسانه‌ای باید از سنین پایین آغاز شود و در نظام‌های آموزشی، رسانه‌ها، خانواده‌ها و نهادهای فرهنگی به‌عنوان یک اولویت جدی دنبال شود. تنها در چنین شرایطی می‌توان به جامعه‌ای آگاه، مقاوم در برابر فریب‌کاری‌های رسانه‌ای و توانمند در مشارکت‌های اجتماعی دست یافت.
انتهای خبر/
Saturday, 30 August , 2025