به گزارش نوای آبیدر به نقل از کردپرس، موضوع این سد در نهایت استانداری کردستان را وادار به برگزاری جلسه ای کرد که بر اساس آنچه پایگاه اطلاع رسانی استانداری منتشر کرده است، با حضور مسئولان استان و برخی اساتید دانشگاه برگزار شده است.

باز هم بر اساس آنچه استانداری از محتوی این جلسه منتشر کرده است، استاندار کردستان صراحتا و قویا بر آبگیری این سد تاکید کرده است و با اشاره به اعتبارات هزینه شده برای این پروژه گفته است باید این سد آبگیری شود. فحوای سخنان استاندار کردستان در پاسخ به نگرانی های بسیار جدی زیست محیطی در مورد آبگیری این سد در وضعیت فعلی طوری است که انگار «رسانه منتقد» و کسانی که این نگرانی ها را بیان کرده اند با آبگیری نهایی این سد یا توسعه و یا ضرورت جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی و استانی مخالف هستند! در حالی که این نگرانی اتفاقا در راستای دفاع از همین اصول بیان شده است.

کیست که نداند آبگیری سدی که هشدارهای جدی در مورد آلودگی آن به صورت بسیار جدی وجود دارد مخالف روح توسعه است.

هیچ کس مخالف آبگیری این سد و حمایت و صیانت از این سرمایه ملی نیست اما یک نکته بسیار مهم در این زمینه این است که این سرمایه ملی نباید تبدیل به «فاجعه ملی» شود. اگر موضوع آلودگی های موجود رفع نشود بر اساس آنچه کارشناسان اعلام می کنند آبگیری این سرمایه ملی تبدیل به یک فاجعه خواهد شد. شاید آقای استاندار بهتر باشد به جای برخی گزارش های هدفمند نگاهی اجمالی به نظرات کارشناسی هم بیندازد و اسیر برخی مشاوره ها نشود.

آقای استاندار در صحبت هایش گرچه به وجود آلودگی ها اذعان داشت اما اشاره مستقیمی به خطرات این آلودگی ها که قرار است با آبگیری انتقال پیدا کند نکرد و بیشتر به مسایل مالی پروژه پرداخت.

او در حالی پروژه ژاوه را سرمایه بزرگ می خواند و از دغدغه روی زمین ماندن این پروژه می گوید که تمامی گزارشات تخصصی نشان می دهد آبگیری سد در این بازه زمانی خطرناک بوده و نباید انجام شود.

در این میان سؤال این است چرا در این مدت نزدیک به ۶ سال از توقف پروژه آن طور که استاندار کردستان می گوید عملاً کاری برای رفع آلودگی صورت نگرفته؟! چرا متولیان امر اقدام نداشته اند؟! اینکه برای رفع آلودگی آن مجموعه استانداری و دیگر مسئولان اقدامی نداشته اند را چه کسانی باید پاسخ دهند؟!

او همچنین چندین و چند بار به هزینه صرف شده برای پروژه اشاره می کند و تأخیر در اجرای آن را بیشتر از این جایز نمی داند… باید پرسید چرا در این ۶ سال استاندار کردستان به تأخیر در پروژه معترض نشده است و حالا که پایان دولت نزدیک شده دغدغه روی زمین ماندن ژاوه را دارد؟!

آقای استاندار در ادامه ضمن درست دانستن دغدغه های مطرح شده در خصوص آلودگی ها امید برای رفع بخشی از این مشکلات را به ارتقای تصفیه خانه سنندج وصل کرد و تصفیه مابقی آلاینده ها را به همان رویکرد «ان شاالله درست می شود» رساند!

باید گفت در کدامین قانون ذکر شده که برای رفع مشکلاتی که سلامت محیط زیست و مردم را به خطر می اندازد زمان حال دیده شود نه آینده؟! استاندار کردستان چرا تبعاتی که با این اقدام غیرکارشناسی قرار است رخ دهد و گریبان چندین هزار نفر از مردم را بگیرد، نمی بیند؟! آیا اگر اتفاقی در آینده رخ دهد مسئولانی که حالا از اعتبار و هزینه ها برای پروژه ژاوه دفاع می کنند و آن را مهم تر از سلامت و بهداشت عمومی می دانند؛ حاضرند پاسخگو باشند؟!

اما نکته دیگری که آقای استاندار در پایان اظهارات خود گفته باز می گردد به زمان آبگیری ژاوه. او گفته که «اگر اصرار به آبگیری این سد تا پایان سال جاری وجود دارد به این دلیل است که می خواهیم از سیلاب ها و بارش های سالیانه استفاده کرده و کمتر آلودگی به مخزن سد از طریق رودخانه وارد شود.»

استاندار کردستان در حالی این سخن را می گوید که کارشناسان محیط زیست و امور آب چنین گفته ای را رد کرده و معتقدند از نظر علمی این طور نیست. «زانیار ضمیران» در همین زمینه به صراحت اعلام می کند که «در استان هنوز پوشش برفی وجود ندارد و عمده رواناب از ذوب برف در اسفند ماه است که تا اردیبهشت ادامه دارد لذا با آبگیری دیرتر هیچ اتفاق نمی افتدو بالعکس با آبگیری بدون رفع آلایندگی هاست که مشکل پیش خواهد آمد.»

او افزود که «اولا توسعه یک فرآیند همه جانبه و چند وجهی بوده و صرفاً نگاه به توسعه اقتصادی بی معنی است و اینکه همه دغدغه مسئولان استان روی اعتبار پروژه می چرخد درست نیست و این زنگ خطری برای آینده زیست محیطی و بهداشت عمومی محسوب می شود.»

«ضمیران» همچنین انتقال آب به سد سورال را بدون تکمیل سامانه و سد سورال و شبکه نادرست دانست.

به گفته او همه اقدامات در مورد ساماندهی ها نیمه کاره مانده و احاله به آینده شده و این اصلاً با اصول علمی و کارشناسی همخوانی ندارد.

پیامدهای آبگیری سد ژاوه و راهکارهای پیشنهادی

گزارش کمیته آب شبکه ملی جامعه و دانشگاه کردستان پیامدهای آبگیری سد را شامل «پیامدهای زیستی محیطی، پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در دو بخش (میراث فرهنگی طبیعی و صنعت بوم گردی و تهدیدی برای امنیت پایدار در منطقه)، آلودگی هوای شهر سنندج و روستاهای مجاور سد» دانسته است.

در این گزارش پیشنهاد داده شده که در رفع آلودگی ها باید «افزایش ظرفیت و کارایی عملکرد تصفیه خانه شهر سنندج که بتواند جمعیت شهر را پوشش دهد، صورت گیرد. همچنین تمامی واحدهای صنعتی و کشتارگاه های در مسیر رودخانه قشلاق به پکیج های تصفیه فاضلاب تجهیز گردند و سیستم های پکیج فاضلاب برای تمامی روستاهای بالادست سد تأمین شود.»

همین طور بیان شده «نسبت به تهیه پیوست سلامت مطالعات طرح در صورت انجام ندادن آن اهتمام گردد و پیش از آبگیری عملیات پایش به صورت مستمر توسط یک مجوعه مرجع به انجام برسد و پس از حصول اطمینان از نتایج پایش برنامه آبگیری مورد بررسی قرار گیرد. احداث پژوهشگاه مستقل مونیتورینگ دایم وضعیت زیست محیطی رودخانه قشلاق از لحاظ کیفیت آب توسط سازمان محیط زیست ضروری است.»

پیشنهاد دیگری که در این گزارش آمده این است که «در بهره برداری از مخزن، تخلیه حداکثری سالانه موردنظر قرار گیرد و باتوجه به اینکه موضوع انتقال حوضه ای آب مخزن ژاوه در دستور کار قرار گرفته است، حصول اطمینان از نداشتن تبعات در انتقال آب به مخزن سد سورال و اراضی دشت قروه-دهگلان ضرورت دو چندان خواهد یافت تا از آلوده کردن مناطق خارج از حوضه سد پیشگیری گردد و در این خصوص بررسی تأثیر آن بر سد داریان و جوامع پایین دست ضرورت دارد.»

سپس نکته دیگری که مدنظر قرار گرفته بر این اساس است که «به منظور پیشگیری از تعذیه گرایی و فساد مواد آلی و تخمیر باکتری های بی هوازی در فاز سپتیک مخزن و انتقال گازهای حاصل از آن بر شهر سنندج و روستاهای مجاور، پیش بینی طرح های علاج بخشی و بهبود کیفیت مخزن قبل از آبگیری ضروری خواهد بود.»

در بخش راهکارهای پیشنهادی بر «اطمینان و مونیتورینگ تأمین حقابه زیست محیطی حداقل ۲۵ درصد دبی پایه برای پایاب سد» تأکید و به «بررسی وضعیت دریاچه سد از لحاظ باستان شناسی، شوری، رانش زمین و … که همه این موارد باید قبل از احداث سد بررسی شده باشد و اگر توجهی شده است باید با آن مخالفت کرد تا بتوان اقدامات جایگزین پیش گرفت.» اشاره شده است.

و در نهایت عنوان شده که «در صورت آبگیری پذیرش تمامی عواقب زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی آبگیری سد ژاوه توسط افراد تصمیم گیر در سطح استان کشور خواهد بود.»

با این وصف وقتی گزارش های تخصصی نشان می دهند که آبگیری سد ژاوه بدون رفع کامل آلودگی ها غیرممکن بوده و خطرناک است و فعالان زیست محیطی هم نسبت به این مسئله معترض اند؛ همچنین پیوست زیست محیطی این پروژه آن طور که باید رعایت نشده است؛ اینکه استاندار کردستان و دیگر متولیان همچنان بر اقدام غیراصولی خود اصرار دارند غیر از همان «مانور نمایشی» در پایان دولت چیز دیگری به اذهان عمومی را منتقل نمی کند!

مسئولان کردستان بهتر است سال آخر دولت تدبیر و امید را به تیتر «مادیات مهم تر از جان مردم کردستان» وصل نکنند./

* گزارش: زیبا امیدی فر