به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، حاشیه‌نشینی یکی از معضلات اساسی سنندج است که در سال‌های اخیر به دلیل عوامل مختلفی همچون مهاجرت روستاییان، افزایش هزینه‌های مسکن و ضعف در برنامه‌ریزی شهری، تشدید شده است.

بر اساس اطلاعات موجود، شهر سنندج با چالش‌های جدی در زمینه حاشیه‌نشینی مواجه است؛ مطالعات نشان می‌دهد که میزان حاشیه‌نشینی در این شهر از میانگین کشوری بالاتر است.

طبق آمارهای ارائه‌شده، حدود یک‌چهارم جمعیت سنندج در مناطق حاشیه‌نشین ساکن هستند.

یکی از نمونه‌های بارز حاشیه‌نشینی در سنندج، ناحیه منفصل شهری «ننله» است که در سال ۱۳۸۹ با وسعت ۵۷ هکتار به محدوده شهری اضافه شد و در حال حاضر حدود ۱۴ هزار نفر جمعیت دارد.

همچنین، ناحیه نایسر که در اوایل دهه ۱۳۸۰ روستایی با ۵۰ خانوار بود، اکنون به منطقه‌ای با جمعیت ۶۷ هزار نفر تبدیل شده است که به اندازه یکی از شهرستان‌های استان کردستان جمعیت دارد.

بسیاری از این مناطق از کمبود زیرساخت‌های اساسی مانند آب، برق، فاضلاب، خدمات درمانی و آموزشی رنج می‌برند و در بعضی مواقع این کمبودها به یک معضل اساسی تبدیل می شوند این پدیده نه‌تنها زیرساخت‌های شهری را تحت فشار قرار داده، بلکه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای نیز به همراه داشته است.

سنندج به دلیل موقعیت مرکزی خود در استان کردستان، مقصد اصلی مهاجرانی است که به دنبال کار، امکانات آموزشی بهتر و دسترسی به خدمات درمانی هستند اما مشکل اصلی این است که مهاجرت از روستاها بدون ایجاد ظرفیت‌های جدید در شهر انجام شده است.

به نظر جامعه شناسان اجتماعی تورم و افزایش قیمت زمین و مسکن در سنندج، دسترسی طبقات کم‌درآمد را به خانه‌های مناسب محدود کرده است؛ افرادی که توانایی خرید یا اجاره مسکن در مرکز شهر را ندارند، به ناچار در زمین‌های ارزان‌تر و اغلب غیرقانونی در حاشیه شهر ساکن می‌شوند.

افزایش جمعیت و مهاجرت از روستاها به شهر، به‌ویژه در نواحی حاشیه‌ای مانند نایسر، ننله و حسن‌آباد، منجر به توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی شده است، این مناطق با کمبود زیرساخت‌های اولیه مانند آب، برق، گاز و سیستم فاضلاب مناسب مواجه‌اند که مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی جدی را به همراه داشته است.

وجود بافت‌های ناکارآمد و فرسوده در بخش‌های مختلف سنندج، از جمله چالش‌های مهم شهری است، این بافت‌ها، علاوه بر کاهش زیبایی بصری شهر، به دلیل نبود امکانات و زیرساخت‌های مناسب، مشکلاتی را برای ساکنان ایجاد کرده و نیازمند بازسازی و نوسازی هستند.

نبود مدیریت جامع شهری

مدیریت شهری فرآیندی است که از طریق آن، نهادهای مختلف از جمله شهرداری، شورای شهر، استانداری و سایر ارگان‌های مرتبط، برنامه‌های توسعه شهری را اجرا و نظارت می‌کنند.

تضمین توسعه پایدار شهر، جلوگیری از گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی، متناسب‌سازی زیرساخت‌های شهری با رشد جمعیت و برقراری عدالت اجتماعی در توزیع خدمات شهری از مهمترین وظایف یک مدیریت جامع شهری است.

متاسفانه در شهر سنندج عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف و نبود یک نقشه راه جامع برای توسعه شهری، باعث شده است که این اصول رعایت نشود و در نتیجه، حاشیه‌نشینی به‌طور گسترده افزایش یابد.

ضعف نظارت بر زیرساخت‌های غیرقانونی موجب گسترش حاشیه‌نشینی است

با نگاهی به اطراف شهر سنندج می بینیم در بسیاری از موارد، زمین‌های کشاورزی یا اراضی دولتی به‌طور غیرمجاز به سکونتگاه‌های غیررسمی تبدیل شده‌اند ضعف نظارت و نبود قوانین سخت‌گیرانه باعث شده که این ساخت‌وسازهای غیرقانونی بدون برنامه و استانداردهای لازم گسترش یابند و همین عامل نقش موثری در پدیده حاشیه‌نشینی در شهر سنندج دارد.

کمبود آب آشامیدنی سالم و شبکه فاضلاب،‌مشکلات درمانی و نبود تجهیزات کافی در این مناطق، محدودیت مدارس و تعداد بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های این مناطق، نبود ایستگاه‌های مناسب حمل‌ونقل عمومی، عدم وجود سیستم جمع‌آوری زباله در برخی از این مناطق که سلامت شهروندان ساکن را تهدید می کند از مهمترین مشکلات مناطق حاشیه‌نشین شهر سنندج است که نیازمند تدبیر مسئولان است.

افزایش حاشیه‌نشینی مساوی افزایش مشکلات اجتماعی

حاشیه‌نشینی در سنندج، علاوه بر مشکلات زیرساختی، اقتصادی و شهری، پیامدهای اجتماعی گسترده‌ای نیز به همراه داشته است، نبود امکانات مناسب آموزشی، فرهنگی و رفاهی در این مناطق زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی متعددی از جمله بیکاری، فقر، اعتیاد، بزهکاری، خشونت و افزایش جرم شده است.

افزایش فقر و بیکاری، رشد آمار اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، افزایش بزهکاری و جرائم خرد، کاهش سطح آموزش و ترک تحصیل کودکان و نوجوانان، گسترش خشونت‌های اجتماعی و خانگی از مهمترین مشکلات اجتماعی ناشی از حاشیه‌نشینی در شهر سنندج است.

به نظر کارشناسان اجتماعی،‌اجرای طرح ساماندهی برای بهبود خدمات شهری در مناطق حاشیه‌نشین شهر سنندج،‌افزایش فرصت‌های شغلی از طریق حمایت از مشاغل کوچک و کارآفرین، ساخت مسکن ارزان قیمت و ارائه تسهیلات کم بهره به اقشار کم درآمد، افزایش امکانات آموزشی و بهداشتی در این مناطق و بهبود زیرساخت‌ها و گسترش شبکه حمل و نقل عمومی برای کاهش فاصله بین مرکز حاشیه‌نشینی و شهر از مهمترین راهکارهای پیشنهادی برای رسیدگی به مناطق حاشیه ای شهر سنندج است.

حاشیه‌نشینی در سنندج، مانند بسیاری از شهرهای ایران، نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری میان نهادهای دولتی، شهرداری، سازمان‌های مردم‌نهاد و خود مردم است تا وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی بهبود یابد.

انتهای خبر/